CHÚA NHẬT IV MÙA VỌNG A
GIUSE CON VUA ĐA VÍT, ĐỪNG NGẠI ĐÓN MARIA VỀ NHÀ MÌNH
Chúa Nhật cuối cùng của Mùa vọng, Giáo hội mời gọi chúng ta suy tư về những biến cố xảy ra trước lễ Chúa Giáng Sinh. Vì vậy, đoạn Tin mừng Giáo hội đã chọn trong Chúa nhật hôm nay kể về Thánh Giuse đang bị giày vò từ một nghi ngờ. Điều thánh nhân nghi ngờ không liên quan gì đến sự thật thà và đơn sơ của Đức Maria, nhưng chính là điều mà Thiên Chúa đã đòi hỏi nơi ngài.
Để hiểu sự nghi ngờ này ta cần phải hiểu rõ hôn nhân của người Do thái đã diễn ra như thế nào. Hôn nhân được diễn ra trong hai giai đoạn cách xa nhau một năm. Giai đoạn đầu là đính hôn, qua đó người thiếu nữ vĩnh viễn được dành riêng cho người chồng tương lai của mình. Theo nghĩa nào đó, có thể nói rằng họ đã là vợ chồng nhưng vẫn chưa sống chung với nhau : họ phải đợi thêm một năm nữa. Trong suốt một năm đó họ lo lắng chuẩn bị chu đáo cho ngày cưới mà đỉnh cao chính là cùng được sống chung với nhau trong một mái nhà.
Đoạn Tin mừng hôm nay đặt trong bối cảnh của một năm chuẩn bị này. Thánh Giuse và Đức Maria đã hứa hôn với nhau và đang trong giai đoạn một năm chuẩn bị cho ngày hôn lễ. Từ đây xảy ra một vài điều không thể ngờ đối với Thánh Giuse : Nơi Đức Maria người ta luôn nhận thấy những dấu hiệu rõ ràng của việc làm mẹ. Thánh Giuse vẫn chưa biết việc xảy ra giữa sứ thần với Đức Maria vợ mình trong ngày truyền tin, cho nên thánh nhân không biết Mẹ đã được Thiên Chúa chọn để trở nên Mẹ của Đấng Mêsia. Bởi vậy đã nảy sinh nơi thánh nhân một mối hoài nghi khôn tả: “Thiên Chúa đang muốn nơi tôi điều gì?”
Dù sao thì đoạn Tin mừng này đã được viết ra, và có nhiều câu trả lời khác nhau từ những nhà nghiên cứu Kinh Thánh. Tôi cho rằng câu trả lời hay nhất cho sự kiện này ở nơi lời chú giải Tin mừng của thánh Bernardo, ngài đã dạy rằng : được Thiên Chúa chiếu soi, Thánh Giuse đã hiểu rằng, Maria vợ mình là trinh nữ mà tiên tri Isaia đã nói : “Này đây một trinh nữ sẽ thụ thai và hạ sinh một con trai”. (Is 7,14). Thánh Giuse hiểu Kinh Thánh rất rõ và biết rằng Đấng Mêsia sẽ được sinh ra từ một trinh nữ, và từ giây phút ấy, ngài hiểu rằng trinh nữ được chọn cho sứ mạng tối cao này chính là Đức Maria, vợ mình.
Qua đoạn Tin Mừng soi sáng chúng ta biết thánh Giuse và Đức Maria đều muốn duy trì sự khiết tịnh của mình. Chúng ta suy diễn điều đó từ câu trả lời của Đức Maria khi sứ thần nói: “Và này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giê-su”. Đức Maria trả lời : “Chuyện đó xảy ra thế nào được, vì tôi không biết đến người nam?” (Lc 1,31-14). Rõ ràng là những lời này chỉ có ý nghĩa khi thừa nhận rằng cả hai vợ chồng thánh thiện đó có ý định kiên quyết duy trì trọn vẹn sự trinh khiết của mình, hoặc đúng hơn là, họ đã thực hiện một lời hứa khiết tịnh của mình thực sự.
Câu hỏi đầu tiên đặt ra là : vì lý do nào mà Đức Maria đã không nói gì với thánh Giuse, điều liên quan đến mầu nhiệm đang xảy ra nơi Mẹ? Câu trả lời thật đơn giản: Vì mầu nhiệm đang được thực hiện nơi Mẹ rất vĩ đại đến nỗi Mẹ không cảm thấy mình phải biểu lộ nó. Chắc chắc Thiên Chúa đã có cách để loan báo cho hôn phu của mình là Thánh Giuse biết.
Thánh Giuse, như đã nói lúc ban đầu, đã hiểu rằng Đức Maria đang trở thành Mẹ đồng trinh của Đấng Mêsia và ngài đã đón nhận điều đó bằng một ý thức khiêm nhường sâu xa. Thánh Bernardo đã nói: vì nhiều lý do mà thánh Giuse đã muốn rút vào bóng đêm, và tự coi mình không xứng đáng để sống cạnh Đấng Mêsia và cạnh Mẹ của Người. Nếu thánh Giuse bắt lỗi Đức Maria thì chắc chắn ngài đã tố cáo Đức Maria một cách công khai. Trái lại Ngài cho rằng Đức Maria vô tội, và muốn lìa bỏ vợ mình cách kín đáo, muốn tự tránh xa khỏi mầu nhiệm mà ngài cho là quá vĩ đại đối với mình. Cho nên thánh Giuse đã chấp nhận tất cả mọi tội lỗi đổ trên đầu mình.
Và đây là sự can thiệp của sứ thần để trấn an thánh Giuse, sứ thần nói: “Hỡi Giuse con vua Đavít, đừng ngại đón Maria vợ ông về” (Mt 1,20).
Một trong những sứ điệp của đoạn Tin Mừng hôm nay gởi đến cho chúng ta đó là : Cũng giống như thánh Giuse, chúng ta cũng đừng sợ đón Đức Maria vào trong cuộc sống của mình, nghĩa là chúng ta hiến dâng cách trọn vẹn cho Mẹ, phó thác cuộc sống của chúng ta cho Mẹ, đặt cuộc đời chúng ta dưới sự chở che của Mẹ hiền mẫu và nguyện cầu lên Mẹ với tất cả tấm lòng. Đối với chúng ta, thánh Giuse đã trở nên mẫu gương tuyệt đỉnh của lòng sùng kính Đức Maria. Đang khi đón nhận Đức Maria vào trong cuộc sống mình, chúng ta sẽ tiến xa và bay cao hơn rất nhiều trong đời sống làm con Chúa.
Thiên Chúa sắp ngự đến một lần nữa trên thế gian, một mầu nhiệm cao cả vượt quá sự hiểu biết của con người. Chúng ta chỉ có thể hiểu được khi biết đón nhận mầu nhiệm ấy trong sâu thẳm của đức tin. Như Đức Maria và Thánh Giuse đã đón nhận và sống theo thánh ý Chúa trong từng giây phút của cuộc sống, ngay cả những lúc cuộc đời xem ra có vẻ tối tăm mù mịt; cả chúng ta nữa, chúng ta cũng phải bước đi trên con đường ấy, và để cho ánh sáng của Ngôi Lời Nhập thể chiếu soi nhờ đó chúng ta không bị nhận chìm bởi những thử thách khó khăn của dòng đời nghiệt ngã này.
Giuse Võ Tá Hoàng