Bài giáo lý của Đức Thánh cha Phanxicô trong buổi tiếp kiến chung tại quảng trường thánh Phêrô, sáng thứ tư 27/2/2020. Chủ đề sáng nay ĐTC giải thích cho mọi người hiểu rõ hơn về "ý nghĩa thiêng liêng thực sự của sa mạc".
Mùa Chay: bước vào sa mạc
Anh chị em thân mến
Hôm nay, Thứ Tư Lễ Tro, chúng ta bắt đầu hành trình Mùa Chay, hành trình bốn mươi ngày hướng tới lễ Phục Sinh, hướng về trung tâm của năm phụng vụ và đức tin. Đó là con đường bước theo Chúa Giêsu, Đấng mà ngay từ khởi đầu sứ vụ của mình đã rút lui 40 ngày để cầu nguyện và ăn chay, chịu ma quỉ cám dỗ trong sa mạc.
Ý nghĩa thiêng liêng thực sự của sa mạc là đề tài tôi muốn nói với anh chị em hôm nay. Sa mạc thiêng liêng có ý nghĩa gì đối với tất cả chúng ta, ngay cả khi chúng ta sống trong thành phố, sa mạc có ý nghĩa gì.
Chúng ta hãy tưởng tượng mình đang ở trong sa mạc. Cảm giác đầu tiên là thấy xung quanh chúng ta một khoảng lặng tuyệt vời: không ồn ào, không có gì ngoài tiếng gió và hơi thở của chúng ta. Sa mạc là nơi chúng ta tách ra khỏi tiếng ồn ào xung quanh mình. Sa mạc thiếu vắng lời nói để nhường chỗ cho một Lời khác, là Lời Chúa, tựa như làn gió nhẹ vỗ về con tim (x.1V 19,12). Sa mạc là nơi của Lời [Lời Chúa]. Thật thế, trong Kinh Thánh Thiên Chúa nói lời yêu thương với chúng ta trong sa mạc. Trong sa mạc Chúa trao cho Môsê “10 lời”, là “10 điều răn”. Và khi con người quay lưng lại với Chúa, trở nên như một người vợ bất trung, bấy giờ Chúa phán: “Bởi thế, này Ta sẽ quyến rũ nó, đưa nó vào sa mạc, để cùng nó thổ lộ tâm tình... Ở đó, nó sẽ đáp lại như buổi thanh xuân, như ngày nó đi lên từ Ai cập” (Hs 2,16-17). Trong sa mạc chúng ta được lắng nghe Lời Chúa, như một âm thanh nhẹ nhàng. Sách các Vua nói rằng Lời Chúa như một sự chỉ thinh lặng. Trong sa mạc ta lại tìm được sự mật thiết với Chúa, tình yêu của Thiên Chúa. Chúa Giêsu thích lui vào nơi thanh vắng để cầu nguyện mỗi ngày (x. Lc 5,16). Chúa dạy chúng ta cách để tìm kiếm Chúa Cha, Đấng nói với chúng ta trong thinh lặng. Giữ im lặng trong tâm hồn thật không dễ tí nào, bởi vì chúng ta luôn muốn nói chuyện khi ở với người khác.
Mùa Chay là thời gian thích hợp để nhường chỗ cho Lời Chúa. Mùa Chay là thời điểm để tắt tivi và mở Kinh Thánh. Mùa Chay là thời gian để chúng ta ngắt kết nối với điện thoại và kết nối với Tin mừng. Khi tôi còn nhỏ, không có tivi, nhưng có thói quen không nghe radio vào Mùa Chay. Mùa Chay là sa mạc, là thời gian để từ bỏ, để chúng ta ngắt kết nối với điện thoại và kết nối với Tin mừng. Mùa Chay là thời gian để từ bỏ những lời vô ích, tán gẫu, phao tin đồn, ngồi lê đôi mách; nói và dâng “bạn” cho Chúa. Mùa Chay là thời gian để tâm đến môi trường sinh thái lành mạnh của tâm hồn, dọn dẹp tâm hồn.
Chúng ta đang sống trong một môi trường bị ô nhiễm bởi quá nhiều bạo lực bằng lời nói, từ những lời đầy xúc phạm, có hại, mà mạng lưới khuếch đại. Hôm nay người ta tự làm nhục mình như thể họ nói câu “chúc một ngày tốt đẹp”. Những lời rỗng tuếch, quảng cáo, những thông điệp dối trá đang tràn ngập. Chúng ta quen với việc nghe tất cả mọi thứ về mọi người và chúng ta có nguy cơ rơi vào một thế giới trần tục tàn phá tâm hồn chúng ta, không có cách nào để chữa trị nó mà chỉ có thinh lặng. Chúng ta gặp khó khăn để phân biệt tiếng Chúa đang nói với chúng ta, tiếng lương tâm, tiếng thiện lành. Chúa Giêsu kêu mời chúng ta vào sa mạc, Ngài mời chúng ta lắng nghe những gì là quan trọng, thiết yếu. Trả lời cho ma quỉ khi bị cám dỗ, Chúa nói : “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng bằng lời do miệng Chúa phán ra” (Mt 4,4).
Như cơm bánh, mà còn hơn thế nữa, Lời Chúa cần cho chúng ta, giúp chúng ta nói chuyện với Chúa: giúp chúng ta cầu nguyện. Vì chỉ khi đối diện với Chúa thì những khuynh hướng của con tim hướng về ánh sáng và tính hai lòng của linh hồn đổ sập. Sa mạc đó là nơi để sống, không phải để chết, vì đó là nơi đối thoại trong thinh lặng với Chúa, Đấng phục hồi cuộc sống cho chúng ta.
Chúng ta hãy thử nghĩ về sa mạc một lần nữa. Sa mạc là nơi cần thiết. Chúng ta hãy nhìn vào cuộc sống của mình: Có biết bao điều vô ích ở xung quanh ta! Chúng ta đang theo đuổi cả nghìn điều có vẻ như cần thiết nhưng thực tế thì không. Làm thế nào để giải phóng chúng ta khỏi tất cả những thực tại dư thừa, để tái khám phá những điều có giá trị, để gặp lại khuôn mặt của những người sống cạnh chúng ta. Chúa Giêsu cũng đã cho chúng ta ví dụ về điều này khi ăn chay. Ăn chay là biết từ bỏ những thứ hảo huyền, dư thừa để hướng ngay đến cái cần thiết. Ăn chay không phải chỉ để giảm cân, ăn chay là để hướng ngay đến cái cần thiết, là tìm kiếm vẻ đẹp của một cuộc sống đơn giản nhất.
Cuối cùng, sa mạc là nơi cô độc. Ngay cả ngày nay, cũng có rất nhiều sa mạc bên cạnh chúng ta. Đó là những con người cô đơn và bị bỏ rơi. Biết bao người nghèo, người già đang ở cạnh chúng ta và đang sống trong sự im lặng, không kêu la ầm ỉ, bị thiệt thòi và bị gạt bỏ! Hãy nói chuyện với họ, đừng biến họ thành thính giả. Sa mạc dẫn đưa chúng ta đến với họ, đến với biết bao người nín lặng, đang cầu xin sự nâng đỡ của chúng ta trong thinh lặng. Rất nhiều ánh nhìn lặng lẽ đang cầu xin sự nâng đỡ của chúng ta. Hành trình mùa chay trong sa mạc là một hành trình bác ái hướng đến những người yếu đuối nhất.
Cầu nguyện, ăn chay, làm những việc bác ái: đây là con đường trong sa mạc Mùa Chay.
Anh chị em thân mến, qua lời của tiên tri Isaia, Thiên Chúa đã thực hiện lời hứa này: “Này Ta sắp làm một việc mới, việc đó manh nha rồi, các ngươi không nhận thấy hay sao? Phải, Ta sẽ mở một con đường giữa sa mạc, khơi những dòng sông tại vùng đất khô cằn” (Is 43,19). Trong sa mạc, một con đường được mở ra đưa chúng ta từ sự chết đến sự sống. Chúng ta bước vào trong sa mạc với Chúa Giêsu, chúng ta sẽ cảm nếm được sự Phục sinh, quyền năng yêu thương của Thiên Chúa, Đấng đổi mới sự sống. Điều đó sẽ xảy ra cho chúng ta giống như sa mạc nở hoa mùa xuân, và đột nhiên làm cây đâm chồi nảy lộc “từ hư không”. Can đảm, chúng ta hãy bước vào trong sa mạc Mùa Chay này, chúng ta hãy bước theo Chúa Giêsu vào trong sa mạc: Với Chúa sa mạc của chúng ta sẽ nở hoa.
G. Võ Tá Hoàng chuyển ngữ