Vài tuần trước đây, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đưa ra một bình luận khiến rất nhiều người phẫn nộ. Ông ấy nói rằng ông sẽ từ chức nếu ai đó có thể chứng minh được rằng Thiên Chúa tồn tại, và ông ta đề nghị một bức ảnh tự sướng với Chúa sẽ là một bằng chứng đầy đủ. Bây giờ, tôi không muốn đưa ra câu trả lời ở cấp độ toàn diện trước thách thức của Duterte, nhưng tôi muốn xem những gì ông ta nói và xem xét thái độ cơ bản của ông ta. Cụ thể, tôi muốn tập trung vào gợi ý của ông ta về việc chụp ảnh tự sướng với Chúa.
Phải thừa nhận rằng tôi không thể đi sâu vào tâm trí của một người mà tôi chưa từng gặp đang sống cách nửa vòng trái đất, nhưng theo kinh nghiệm của tôi, những người nói điều như vậy thường có cùng một thái độ (thậm chí nếu Duterte không thực sự có thái độ này, nhưng tôi chắc rằng bạn đang có thái độ như vậy). Họ nghĩ rằng khoa học có thể chứng minh được sự tồn tại của Thiên Chúa, và nếu không có chứng cứ khoa học, thì họ nghĩ rằng không có lý do nào cho sự hiện hữu của Ngài. Và đôi khi họ còn đi xa hơn thế nữa. Họ công bố rằng chứng cứ khoa học có giá trị duy nhất cho bất cứ điều gì, ngoại trừ Thiên Chúa. Hay nói cách khác, họ nói rằng họ sẽ không tin bất cứ điều gì trừ khi nó có thể được chứng minh một cách khoa học.
Vì vậy chúng ta có thể nói gì về thái độ này? Hãy bắt đầu nhìn vào lập trường cực đoan hơn, lập trường mà người ta nói rằng, không dành cho Thiên Chúa, cần được chứng minh cách khoa học. Mặc dù điều đó nghe có vẻ thông minh và phức tạp, nhưng thực tế nó tự chuốc lấy thất bại. Nó tự loại bỏ chính nó và nó thực hiện như vậy theo cách gần như đơn giản đến mức lúng túng.
Tất cả những gì chúng ta làm là đặt ra một câu hỏi đơn giản: bản thân quan điểm đó có được chứng minh bằng khoa học hay không? Hay nói cách khác, liệu khoa học có thể chứng minh rằng những điều duy nhất thực sự là một trong những điều có thể chứng minh bằng khoa học hay không? Dĩ nhiên là không! Khoa học rất tuyệt vời, có thể cho chúng ta biết rất nhiều điều về thế giới, nhưng có một điều mà nó không thể làm là chứng minh rằng không có gì nằm ngoài phạm vi của nó có thể là sự thật. Nói cách khác, khi tin rằng chỉ có những điều có thể chứng mình bằng khoa học là đúng thì tự nó không phải là một tuyên bố khoa học. Đó là một tuyên bố thuộc triết học, vì vậy bạn cần đến triết học để chứng minh điều đó. Kết quả là nó sai đối với chuẩn mực của nó, vì vậy nó không thể đúng được.
Và một khi hiểu được điều đó, chúng ta có thể thấy tại sao lập trường khác, quan điểm ôn hòa nhiều hơn là sai, và chúng ta mở ra cánh cửa cho những lập luận về sự hiện hữu của Thiên Chúa. Tôi không muốn tham gia vào những tranh luận đó ở đây - tôi sẽ thực hiện một vài điểm về chúng trong tương lai -, nhưng tôi muốn đưa ra một điểm chung. Điều này cho thấy ngoài khoa học ra còn có những nguồn tri thức có giá trị, và triết học là một trong những số đó. Do đó, những luận cứ về sự hiện hữu của Thiên Chúa, vốn thuộc triết học, có lẽ hiệu quả. Đành rằng, điều đó không có nghĩa là chúng thực sự tồn tại hay Thiên Chúa thực sự hiện hữu, nhưng nó cho thấy rằng chúng ta không thể bỏ qua đơn giản vì chúng mang tính triết học hơn là khoa học. Thay vào đó chúng ta cần giải quyết các luận cứ, xem xét những gì chúng thực sự nói, và đánh giá chúng dựa trên giá trị của chúng hơn bất kỳ thành kiến nào mà chúng ta có thể có đối với triết học.
Nói một cách đơn giản, khi mọi người nói rằng họ muốn có bằng chứng khoa học về sự tồn tại của Chúa, thì họ thực sự đang kết chùm để ủng hộ thuyết vô thần. Họ đang làm giảm giá trị những loại lập luận duy nhất có thể thực sự chứng minh sự tồn tại của Thiên Chúa, và đó chỉ là sự ngu dốt ngây thơ hay tệ nhất là một trò lừa bịp rẻ tiền. Hãy xem xét Thiên Chúa theo định nghĩa ở bên ngoài vũ trụ, và khoa học theo định nghĩa nghiên cứu những thứ bên trong vũ trụ, vì vậy chúng ta đừng mong tìm thấy bằng chứng khoa học rằng Ngài tồn tại. Điều đó chẳng khác gì mong đợi một máy dò kim loại tìm thấy nhựa; nó không được trang bị để làm như vậy. Tương tự, khoa học không được trang bị để tìm kiếm những thứ bên ngoài vũ trụ, vì vậy nó không thể cung cấp cho chúng ta bằng chứng xác thực về Chúa. Thay vào đó, nếu chúng ta muốn duy trì một tâm hồn rộng mở và thực sự muốn khám phá liệu Ngài có hiện hữu hay không, chúng ta phải cởi mở nhiều hơn với những gì mà khoa học có thể nói cho chúng ta. Chúng ta cần xem xét những lập luận triết học đối sự tồn tại của Ngài.
Và đối với tôi, đó là vấn đề lớn đối với bình luận của ông Duterte. Cứ cho là, tôi không biết liệu ông ấy có thực sự hạ giá triết học theo cách này không, nhưng những lời của ông ta chắc chắc khiến nó giống như vậy. Và dẫu cho bản thân ông ta không có như vậy, vẫn có rất nhiều người đưa ra những lập luận giống như ông ấy, và chúng ta cũng cần biết cách trả lời khi họ đặt câu hỏi về niềm tin của chúng ta. Chúng ta cần hiểu rằng triết học cũng là một nguồn tri thức có giá trị như khoa học, vì vậy ngay cả khi không có bằng chứng khoa học về sự hiện hữu của Thiên Chúa, chúng ta vẫn có bằng chứng về triết học. Và điều đó thực sự tốt cho chúng ta.
http://jpnunezcath.blogspot.com/2018/07/science-and-existence-of-god.html?view=magazine
G. Võ Tá Hoàng chuyển ngữ