Các sách Tin mừng không nói rõ Mẹ Maria và Thánh Giuse đi bộ hay đã dùng lừa để di chuyển.
Hình ảnh phổ biến nhất về Mẹ Maria và Thánh Giuse trên đường đến Bêlem mà chúng ta thấy đó là Mẹ mang thai ngồi trên lưng lừa, trong khi Thánh Giuse dắt lừa đi bộ.
Có phải đó là bức chân dung chân thực về những gì đã xảy ra? Mẹ Maria có cưỡi lừa không?
Tin mừng không nói rõ điều đó, vì khi Tin mừng được biên soạn thì ai cũng biết mọi người đã di chuyển như thế nào.
“Đây là cuộc kiểm tra đầu tiên, được thực hiện thời ông Quiriniô làm tổng trấn xứ Xyri. Ai nấy đều phải về nguyên quán mà khai tên tuổi. Bởi thế, ông Giuse từ thành Nadarét, miền Galilê lên thành vua Đavít tức là Bêlem, miền Giuđê, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đavít. Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Maria, lúc ấy đang có thai. Khi hai người đang ở đó, thì bà Maria đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa. Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ” (Lu-ca 2, 2-7).
Tin mừng không nói gì đến lừa, lạc đà hoặc các phương tiện di chuyển khác.
Nguồn gốc của truyền thống về con lừa
Một trong những lý do chính khiến con lừa gắn liền với câu chuyện Giáng sinh là Tiền Tin mừng Giacôbê, một trình thuật cổ không thuộc kinh thánh, kể về cuộc đời của Mẹ Maria, có từ thế kỷ thứ 2.
“Có lệnh từ hoàng đế Augustô ban ra, tất cả mọi người ở Bêlem miền Giuđê phải đăng ký sổ bộ. Và Giuse nói: “Tôi sẽ đăng ký cho các con của tôi, nhưng tôi sẽ làm gì với thiếu nữ này? Tôi sẽ ghi danh như thế nào? Như vợ tôi sao? Tôi xấu hổ quá! Hay là ghi danh như là con gái của tôi? Nhưng tất cả con cái Israel đều biết rằng cô ấy không phải con tôi… Và Giuse đã thắng yên lừa, đặt nàng lên nó; con trai của ông cưỡi lừa, và Giuse hướng dẫn”.
Câu chuyện về việc Chúa Giêsu ra đời này diễn tả Thánh Giuse như một người cao niên, đã có con cái từ cuộc hôn nhân trước. Khung cảnh cho thấy Mẹ Maria ngồi trên con lừa do người con trai của thánh nhân điều khiển.
Có khả năng Thánh Giuse đã đưa Mẹ Maria lên Bêlem trên một con lừa. Đó là cách đi lại bình thường vào thời ấy, và cưỡi lừa được phổ biến trong mọi tầng lớp.
Đoàn lữ hành?
Tuy nhiên phần lớn các học giả kinh thánh tân thời cho rằng nhiều khả năng Thánh Gia đã đi chung trong đoàn lữ hành.
Chris Mueller, trong một bài báo dành cho tờ Ascension Press đã viết như sau:
“Đức Maria và Thánh Giuse không phải là người duy nhất thực hiện chuyến đi này. Rất có thể trên các ngã phố đã đông đúc du khách. Không ai có thể nghĩ đến việc bắt đầu cuộc hành trình như vậy một mình. Nó không an toàn tí nào, vì lãnh thổ giữa các thành phố không được kiểm soát và bọn cướp thực sự là nguyên nhân đáng lo ngại. Mọi người có thể đã di chuyển theo từng đoàn vì lý do thuận tiện và an toàn. Mẹ Maria và Thánh Giuse đã tham gia vào cuộc di cư rộng lớn này. Đây hẳn là một cảnh tượng được xem là đáng kinh ngạc”.
Nhận định này cũng được thuật lại trên tờ Los Angeles Times :
Cha Peter Vasko, linh mục công giáo và giám đốc quỹ tài trợ đất thánh (Holy Land Foundation) đã xác định: “Và bọn cướp, cướp sa mạc và những tên trộm là mối nguy hiểm thường xuyên trên các tuyến đường thương mại chính mà Thánh Giuse và Mẹ Maria đi qua… Mối đe dọa của bọn tội phạm buộc các du khách phải gia nhập vào đoàn lữ hành để tìm kiếm sự bảo vệ”.
Chúng ta có thể và sẽ không bao giờ biết Thánh Giuse và Mẹ Maria đã dùng phương tiện gì, nhưng chúng ta biết rằng có rất nhiều khả năng. Các ngài có thể đã dùng lừa, đi bộ hoặc cùng đi với các đoàn lữ hành khác.
Dù sao đi nữa cuộc hành trình này cũng thật khó khăn, và kinh nghiệm của các ngài khích lệ chúng ta trong hành trình thiêng liêng hướng đến lễ Giáng Sinh.
G. Võ Tá Hoàng