Puer natus in Bethlehem - Một Hài nhi sinh ra ở Bêlem

Gia sản phổ biến của các bài thánh ca giáng sinh truyền thống được hình thành trong những thế kỷ gần đây, hầu hết được biên soạn từ những bản văn theo ngôn ngữ địa phương.

Tuy nhiên, có rất ít những bài thánh ca thật sự mang nhiều ý nghĩa với chúng ta từ sau Trung cổ bằng tiếng latinh: Trong số đó, ngày nay chắc chắn nổi tiếng nhất đó là bài Adeste fideles.

Nhưng nhạc phẩm Một Hài Nhi sinh ra ở Bêlem [Puer natus in Bethlehem], là loạt những câu thơ nối tiếp nhau diễn tả cảnh giáng sinh của Chúa Giêsu, giống cảnh một hang đá vĩ đại, cũng đáng được lưu ý.

Bài hát tuyệt vời này không còn được nhiều người biết đến trong thời đại chúng ta, nhưng trái lại, trong quá khứ nó được phổ biến rộng khắp Châu Âu, nhiều người xem nó như một trong những bài thánh ca công giáo có tầm ảnh hưởng lớn trong mọi thời đại, xét về mặt văn hóa.

Bài này được đưa vào trong sách hát theo nghi lễ rôma như một bài ca tùy nghi [ad libitum], nghĩa là không được chỉ định rõ ràng trong phụng vụ.

Có bốn khổ thơ của bài ca này (1-5-13-14) may mắn được xuất hiện lần đầu trong sách thánh ca Lutheran Geystliche Lieder, do Valentin Babst xuất bản năm 1545. Một phiên bản rất nổi tiếng được đưa vào trong bộ sưu tập Scandinavia  Piae Cantiones (1582).

Về bản văn

Đây là một nhạc phẩm bằng tiếng latinh, vô danh, có từ thế kỷ 14 (theo một số người có thể xuất hiện từ thế kỷ 13), và có thể được soạn ở Đức hoặc ở Boemia.

Bản văn, dưới hình thức thơ-điệp khúc, mau chóng được dịch sang nhiều thứ tiếng: Anh, Pháp, Ý, Hà Lan, Đan mạch; bản dịch đầu tiên được biết đến bằng tiếng Đức (1439).

Về giai điệu

Giai điệu ban đầu của bài hát này khác với giai điệu được sử dụng ngày nay: nguồn lâu đời nhất mà chúng ta biết đến là cuốn thánh ca Benedictine, thế kỷ 14, được bảo tồn tại Prague.

Vào thế kỷ 16, giai điệu nguyên thủy được thay thế bằng bản discanto mà ngày nay chúng ta biết như là hình thức nhạc đơn âm (monodic).



Như đã nói, là tác phẩm rất phổ biến nên đã được rất nhiều nhạc phẩm khác nhau vay mượn (carols); nó cũng được hòa âm trong bộ sưu tập Piae Cantiones và Cantata nổi tiếng của Bach (BWV 65).
 

Dưới đây là đường dẫn đến những phiên bản được hòa âm khác:
  • Henricus Beginiker (XVII sec.) ► spartito
  • Samuel Scheidt (1587–1654) ► video ► spartito
  • Paolo Esterhazy (1635-1713) ► video ► spartito
  • Michael Haydn (1737-1806) ► video
  • Josef Rheinberger (1839-1901) ► video ► spartito
  • Federico Caudana (1878–1963) ► video
  • Levente Gyöngyösi (1975-vivente) ► video
​G. Võ Tá Hoàng
Mới hơn Cũ hơn