Lúc 10g sáng Chúa Nhật 25 tháng 7, bên trong Đền Thờ Thánh Phêrô, Đức Tổng Giám Mục Rino Fisichella, Chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Tân Phúc Âm Hóa, đã cử hành Ngày Thế giới Ông bà và Người cao niên lần thứ nhất thay cho Đức Thánh Cha Phanxicô
Sau bài Tin Mừng, Đức Tổng Giám Mục Rino Fisichella đã đọc bài giảng sau đã được Đức Thánh Cha Phanxicô soạn trong dịp này.
Khi ngồi xuống bắt đầu giảng dạy, Chúa Giêsu “ngước mắt lên, Ngài nhìn thấy đông đảo dân chúng đến với mình. Người hỏi ông Philípphê: “Ta mua đâu ra bánh cho họ ăn đây?’” (Ga 6: 5). Chúa Giêsu không chỉ dạy bảo đám đông dân chúng; Ngài cũng nhận thức rõ cái đói đang hiện diện trong cuộc sống của họ. Để đáp lại, Ngài cho họ ăn năm ổ bánh lúa mạch và hai con cá do một thanh niên gần đó mang đến. Sau đó, vì bánh còn thừa, Ngài bảo các môn đồ gom các vụn lại, “kẻo phí đi” (câu 12).
Trong Ngày dành cho ông bà và người cao niên này, chúng ta hãy suy ngẫm về ba khoảnh khắc đó: Chúa Giêsu thấy đám đông đói khát; Chúa Giêsu chia sẻ tấm bánh; Chúa Giêsu yêu cầu thu gom thức ăn thừa. Ba khoảnh khắc có thể được tóm gọn trong ba động từ: nhìn xem, chia sẻ, giữ gìn.
Nhìn xem. Khi bắt đầu bài tường thuật của mình, thánh sử Gioan chỉ ra rằng Chúa Giêsu ngước nhìn lên và thấy đám đông đang đói sau khi đi một đoạn đường xa để gặp Ngài. Đó là cách phép lạ bắt đầu: với cái nhìn của Chúa Giêsu, Đấng không thờ ơ cũng không quá bận rộn để có thể cảm nhận được cơn đói của một nhân loại mệt mỏi. Chúa Giêsu quan tâm đến chúng ta; Ngài quan tâm đến chúng ta; Ngài muốn thỏa mãn những khao khát cuộc sống, tình yêu và hạnh phúc của chúng ta. Trong mắt Người, chúng ta thấy cách nhìn của riêng Thiên Chúa. Ánh mắt của Người là ánh mắt quan tâm; Người nhạy cảm với chúng ta và với những hy vọng mà chúng ta ôm ấp trong lòng. Ánh mắt ấy nhận ra sự mệt mỏi của chúng ta, và nhận ra niềm hy vọng giúp chúng ta tiếp tục tiến bước. Ánh mắt ấy hiểu được nhu cầu của mỗi người. Vì trong mắt Thiên Chúa, không có đám đông vô danh, chỉ có những cá nhân với cơn đói và cơn khát của riêng họ. Cái nhìn của Chúa Giêsu là cái nhìn chiêm nghiệm. Ngài nhìn vào cuộc sống của chúng ta; Ngài nhìn thấy và thấu hiểu.
Ông bà và những người cao niên của chúng ta đã nhìn cuộc sống của chúng ta bằng chính ánh mắt đó. Đó là cách các ngài quan tâm đến chúng ta, kể từ khi chúng ta còn là những đứa trẻ. Bất chấp cuộc sống vất vả và hy sinh, các ngài không bao giờ quá bận rộn để không còn thời gian cho chúng ta, hay thờ ơ với chúng ta. Các ngài nhìn chúng ta với sự quan tâm và yêu thương dịu dàng. Khi chúng ta lớn lên và cảm thấy bị hiểu lầm hoặc sợ hãi về những thử thách trong cuộc sống, các ngài để mắt đến chúng ta; các ngài biết chúng ta đang cảm thấy gì, kể cả những giọt nước mắt ẩn giấu và những ước mơ thầm kín của chúng tôi. Các ngài ôm chúng ta vào lòng và quỳ xuống bên cạnh chúng ta. Tình yêu đó đã giúp chúng ta trưởng thành.
Còn chúng ta thì sao? Chúng ta thấy ông bà và những người cao niên của chúng ta như thế nào? Lần cuối cùng chúng ta đến thăm hoặc gọi điện thoại cho một người cao niên để thể hiện sự gần gũi của chúng ta và hưởng lợi từ những điều các vị nói với chúng ta là khi nào? Tôi lo lắng khi nhìn thấy một xã hội đầy rẫy những con người không ngừng vận động, quá cuốn vào những công việc của riêng các ngài khiến không còn thời gian cho một cái nhìn, cho một lời chào hay một cái ôm. Tôi lo lắng về một xã hội nơi các cá nhân chỉ đơn giản là một phần của một đám đông vô danh, nơi chúng ta không còn có thể nhìn lên và nhận ra nhau. Ông bà của chúng ta, những người đã nuôi dưỡng cuộc sống của chúng ta, giờ đây khao khát sự quan tâm và tình yêu của chúng ta; các ngài mong mỏi sự gần gũi của chúng ta. Chúng ta hãy ngước mắt lên nhìn các ngài, như Chúa Giêsu nhìn chúng ta.
Chia sẻ. Thấy dân chúng đói khổ, Chúa Giêsu muốn cho họ ăn. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra nhờ một thanh niên đưa năm ổ bánh và hai con cá. Thật cảm động biết bao, ở trung tâm của phép lạ mà nhờ đó khoảng năm nghìn người lớn đã được cho ăn, chúng ta thấy một người trẻ sẵn sàng chia sẻ những gì anh ta có.
Ngày nay, chúng ta cần một giao ước mới giữa người trẻ và người cao niên. Chúng ta cần chia sẻ kho báu của cuộc sống, cùng nhau ước mơ, vượt qua xung đột giữa các thế hệ và chuẩn bị một tương lai cho tất cả mọi người. Nếu không có sự chia sẻ giao ước như vậy về cuộc sống, ước mơ và tương lai, chúng ta có nguy cơ chết vì đói, khi các mối quan hệ tan vỡ, sự cô đơn, ích kỷ và sức mạnh của sự tan rã ngày càng gia tăng. Trong xã hội của chúng ta, chúng ta thường đầu hàng trước quan niệm “mỗi người vì chính mình”. Nhưng điều đó là chết người! Tin Mừng mời gọi chúng ta chia sẻ những gì chúng ta đang có và những gì chúng ta sở hữu, vì chỉ bằng cách này, chúng ta mới tìm thấy sự thỏa mãn. Tôi thường nhắc đến những lời của tiên tri Giô-ên về việc trẻ và già đến với nhau (xem Giô-ên 3: 1). Những người trẻ tuổi, như những nhà tiên tri của tương lai, những người trân trọng lịch sử của chính họ. Người cao niên, những người tiếp tục ước mơ và chia sẻ kinh nghiệm của các ngài với người trẻ, mà không cản đường họ. Trẻ và già, kho tàng của truyền thống và sự tươi mới của Thánh Linh. Trẻ và già cùng nhau. Cùng nhau trong xã hội và trong Giáo hội.
Giữ gìn. Sau khi đám đông đã ăn xong, Phúc âm kể lại rằng bánh còn lại rất nhiều. Vì vậy, Chúa Giêsu nói với các môn đệ: “Anh em thu lại những miếng thừa kẻo phí đi” (Ga 6:12). Điều này cho thấy tấm lòng của Thiên Chúa: Ngài không chỉ ban cho chúng ta nhiều hơn những gì chúng ta cần, mà Ngài còn quan tâm đến việc không có gì bị mất, dù chỉ là một mảnh vụn. Một mẩu bánh có vẻ là một thứ nhỏ nhặt, nhưng trong mắt Thiên Chúa, không có gì là thứ để vứt bỏ. Thậm chí hơn thế nữa, không có người nào bị loại bỏ. Chúng ta cần thực hiện lời kêu gọi tiên tri này được nghe giữa chúng ta và trong thế giới của chúng ta: hãy thu thập, giữ gìn cẩn thận, và bảo vệ. Ông bà và người cao niên không phải là đồ thừa của cuộc sống, là đồ bỏ đi. Các ngài là những miếng bánh quý giá còn sót lại trên bàn đời vẫn có thể nuôi dưỡng chúng ta bằng một hương thơm mà chúng ta đã đánh mất, “hương thơm của ký ức”.
Chúng ta đừng đánh mất ký ức được gìn giữ bởi những người cao niên, vì chúng ta là con cái của lịch sử đó, và không có cội nguồn, chúng ta sẽ khô héo. Các ngài đã bảo vệ chúng ta khi chúng ta lớn lên, và bây giờ đến lượt chúng ta bảo vệ cuộc sống của các ngài, giảm bớt khó khăn của các ngài, quan tâm đến nhu cầu của các ngài và bảo đảm rằng các ngài được giúp đỡ trong cuộc sống hàng ngày và không cảm thấy cô đơn. Chúng ta hãy tự hỏi mình: “Tôi đã đến thăm ông bà, những người thân lớn tuổi của mình, những người lớn tuổi trong khu phố của tôi chưa? Tôi đã lắng nghe các ngài chưa? Tôi đã dành thời gian cho các ngài chưa?” Chúng ta hãy bảo vệ các ngài, để không có gì trong cuộc sống và ước mơ của các ngài có thể bị mất. Cầu xin cho chúng ta không bao giờ phải hối tiếc rằng chúng ta đã thiếu quan tâm đến những người thân yêu của chúng ta, và là những người đã cho chúng ta cuộc sống.
Anh chị em, ông bà và các cụ cao niên là tấm bánh nuôi sống chúng ta. Chúng ta biết ơn các ngài vì những ánh mắt dõi theo đã quan tâm đến chúng ta, những cánh tay đã ôm chúng ta và những chiếc đầu gối đã quỳ xuống với chúng ta. Chúng ta biết ơn các ngài vì những bàn tay đã ôm chúng ta và nâng chúng ta lên, vì những trò chơi mà các ngài đã chơi với chúng ta và vì sự thoải mái khi chúng ta được vuốt ve. Xin đừng quên các ngài. Chúng ta hãy giao ước với các ngài. Chúng ta hãy học cách tiếp cận các ngài, lắng nghe các ngài và không bao giờ loại bỏ các ngài. Chúng ta hãy trân trọng các ngài và dành thời gian cho các ngài. Chúng ta sẽ trở nên tốt hơn vì điều đó. Và, cùng nhau, dù già hay trẻ, chúng ta sẽ tìm thấy sự thỏa mãn trong bàn tiệc chia sẻ, được Chúa chúc lành.