Trong số 266 Giáo hoàng chỉ có 11 vị ở tuổi 85
Vào ngày 17 tháng 12 năm 2021, Đức Giáo hoàng Phanxicô kỷ niệm sinh nhật lần thứ 85 của mình: một độ tuổi khá cao đối với một Giáo hoàng, trên thực tế trong số 266 Giáo hoàng chỉ có 11 (có lẽ 12) vị đạt được cột mốc này.
Vị Giáo hoàng cao tuổi nhất trong lịch sử là Bênêđictô XVI, làm Giáo hoàng từ ngày 4 tháng 9, năm 2005 đến năm 2013. Giáo hoàng danh dự Bênêđictô tròn 94 tuổi và 246 ngày, hiện nay ngài vượt qua vị cựu “niên trưởng” của nghĩa trang các giáo hoàng nằm dưới đền thờ thánh Phêrô là Đức Lêô XIII (1879 -1903), qua đời ở tuổi 93 và 140 ngày, sau một phần tư thế kỷ làm giáo hoàng.
Rõ ràng việc nghỉ hưu của Đức Bênêđictô đặt ngài vào một tình trạng duy nhất; tuy nhiên, khi nghỉ hưu, chỉ còn 47 ngày nữa là tròn sinh nhật lần thứ 86 của ngài.
Sự gia tăng tuổi thọ ở phương Tây từ thế kỷ XX trở đi có mối tương quan với “tuổi thọ” của các Giáo hoàng: từ 1900, Đức Lêô XIII, Đức Bênêđictô XVI và Phanxicô là những vị duy nhất bước qua tuổi 85.
Tuổi thọ và từ bỏ
Hồ sơ hiện tại của Giáo hoàng danh dự, người đã rời ngai tòa thánh Phêrô 8 năm trước, có thể được giải thích phần nào từ sự từ bỏ của ngài, hay ít ra đó dường như là những gì ngài nghĩ trong một cuộc phỏng vấn gần đây với người viết tiểu sử Peter Seewald. Đức Benêđictô XVI đã thổ lộ vào năm 2013 rằng, ngài nghĩ mình chỉ sống được vài tháng nữa thôi.
Sự trùng hợp ngẫu nhiên? Hiện có ba Giáo hoàng đã rời khỏi chức vụ và bước qua tuổi 85. Ngoài Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI còn có Giáo hoàng-ẩn sĩ nổi tiếng Celestinô V (1294-1295), nghỉ hưu ở tuổi 85 và qua đời ở tuổi 86; vị Giáo hoàng lớn tuổi thứ ba trong lịch sử là Grêgôriô XII (1406-1415), qua đời năm 92 tuổi, thôi làm Giáo hoàng sau khi bị Công đồng Constance phế truất ở tuổi 90.
Các Giáo hoàng thời trung cổ
Thời kỳ có nhiều giáo hoàng trên 85 tuổi là thời Trung cổ. Ngoài Giáo hoàng Celestinô V, chúng ta còn thấy Celestinô III (1191-1198), đối thủ của Philip Augustus và thành viên của gia tộc Orsini nổi tiếng, qua đời ở tuổi 91. Giáo hoàng Lucius III (1181-1185), đối thủ của Đế chế Rôma thần thánh và là người khởi xướng cuộc Thập Tự Chinh lần thứ ba, qua đời ở tuổi 88.
Cuối cùng là Đức Gioan XXII (1316-1334) qua đời ở tuổi 90. Vào thời điểm được bầu chọn, Hồng y Jacques Duèze đã 72 tuổi và được bầu bởi hồng y đoàn, những người xem ngài như một thỏa hiệp tạm thời. Ngài làm Giáo hoàng trong 18 năm và thay đổi dòng chảy lịch sử bằng cách đặt nhà thờ chính tòa của giám mục Rôma ở Avignon.
Các cuộc bầu cử tiếp theo
Đối với một số Giáo hoàng, chẳng hạn như Giáo hoàng Clêmentê XII (1730-1740), tuổi tác cũng có thể là một khuyết tật: được bầu chọn ở tuổi 78, qua đời năm 87 tuổi, sau một triều đại giáo hoàng mà khi đó ngài bị mù và bại liệt, tuy nhiên điều này không ngăn cản ngài cai quản.
Giáo hoàng Clêmentê X (1670-1676), là người cao tuổi nhất trong lịch sử được bầu giáo hoàng: năm 79 tuổi và 290 ngày. Qua đời năm 86 tuổi, ngài là tác giả của 10 bức tượng trên cầu Thiên thần ở Rôma.
Danh sách các Giáo hoàng trên 85 tuổi cũng bao gồm Giáo hoàng có triều đại giáo hoàng lâu nhất trong lịch sử, ngoại trừ thánh Phêrô: Giáo hoàng Piô IV (1846-1878), trị vì 31 năm, qua đời ở tuổi 85 và 270 ngày. Giáo hoàng Innôcentê XII (1691-1700), một người kiên quyết phản đối chủ nghĩa gia đình trị và tham nhũng trong giáo triều, và là người cuối cùng trong danh sách, với 85 tuổi và 107 ngày.
Agathon, chết ở tuổi 107?
Nếu chúng ta biết rõ ngày mất của Giáo hoàng Agathon (681), thì ngày sinh của ngài còn nhiều tranh cãi hơn. Một bức thư của Grêgôriô Đại đế (590-604) gửi đến tu viện Bênêdictine ở Palermo kể lại rằng đã đón tiếp một vị tên là Agathon sinh năm 574.
Vì không biết gì về nguồn gốc của Giáo hoàng Agathon ngoại trừ thực tế rằng có lẽ ngài đến từ một thuộc địa của Hy Lạp cổ đại - theo ngôn ngữ của Homer tên của ngài có nghĩa là "người tốt"-, các nhà sử học từ lâu đã cho rằng Giáo hoàng và tu sĩ là cùng một người - và do đó qua đời ở tuổi 107. Tu viện thánh Ermete, ở Palermo, đã phổ biến rộng rãi lý thuyết này. Tuy nhiên các nhà sử học chuyên môn về thời kỳ này của Giáo hội Công giáo có xu hướng cho rằng đó là một người khác có cùng tên.
Tên các vị giáo hoàng cao tuổi nhất trong lịch sử:
Bênêđictô XVI: 93 tuổi 246 ngày (còn sống)
Lêô XIII: 93 tuổi 140 ngày
Grêgôriô XII: 92 tuổi
Celestinô III: 91 tuổi
Gioan XXII: 90 tuổi
Lucius III: 88 tuổi
Clêmentê XII: 87 tuổi 305 ngày
Clêmentê X: 86 tuổi và 9 ngày
Celestinô V: 86 tuổi
Piô IX: 85 tuổi và 107 ngày
Innôcentê XII: 85 tuổi và 107 ngày
Phanxicô: 85 tuổi - đến nay!
G. Võ Tá Hoàng