GIÁO TRIỀU ROMA TĨNH TÂM MÙA CHAY NĂM 2022
BÀI GIẢNG THỨ II - HÃY CẦM LẤY MÀ ĂN: VÌ NÀY LÀ MÌNH THẦY
Đức Hồng y Raniero Cantalamessa,
Giảng thuyết viên của Phủ Giáo hoàng
Thứ Sáu, ngày 18.3.2022
Chúng ta tiếp tục suy tư về mầu nhiệm Thánh Thể. Đối tượng của bài giáo lý sư phạm này chính là phần trọng tâm của Thánh lễ, đó là Kinh nguyện Thánh Thể, hay Lời nguyện thượng tiến [Anaphora], là phần trọng tâm của việc truyền phép. Chúng ta xem xét về hai khía cạnh của Kinh nguyện này: một là khía cạnh phụng vụ và nghi lễ, hai là khía cạnh thần học và hiện sinh.
Từ quan điểm nghi lễ và phụng vụ, ngày nay chúng ta có một nguồn mới mà các vị Giáo phụ không có và ngay cả các thánh tiến sĩ thời Trung cổ cũng không có. Nguồn mới mà chúng ta có đó chính là mối tương quan hợp tác giữa những người theo Kitô giáo và những người theo Do Thái giáo. Từ những ngày đầu tiên của Hội thánh, các yếu tố lịch sử khác nhau đã làm nổi bật sự khác biệt giữa Kitô giáo và Do Thái giáo, đến mức chúng tương phản với nhau, như thánh Inhaxiô Antiôkia đã từng làm. Để phân biệt mình với người Do Thái – vào ngày Lễ Vượt Qua, vào những ngày ăn chay, và nhiều thứ khác – đã trở thành một loại “mật khẩu”. Một sự cáo buộc thường được áp dụng đối với những kẻ thù địch và những kẻ dị giáo là tội “Do Thái hóa”.
Thảm kịch của dân tộc Do Thái và bầu khí đối thoại mới với Do Thái giáo, do Công đồng Vaticanô II khởi xướng, đã giúp hiểu biết rõ hơn về mẫu thức nguyên thủy của Thánh Thể nơi người Do Thái. Cũng như Lễ Phục Sinh của Kitô giáo sẽ không hiểu được nếu nó không được coi là sự ứng nghiệm của những gì Lễ Vượt Qua của người Do Thái đã tiên báo, vì vậy Bí tích Thánh Thể không được hiểu cách trọn vẹn nếu điều đó không được coi là sự ứng nghiệm những gì người Do Thái đã làm và nói trong quá trình của bữa ăn nghi lễ của họ. Kết quả quan trọng đầu tiên của bước ngoặt này đó là ngày nay không có học giả nghiêm túc nào đưa ra giả thuyết rằng Bí tích Thánh Thể của Kitô giáo được giải thích dưới ánh sáng của bữa ăn tối đang thịnh hành giữa một số tôn giáo huyền bí của Hy Lạp, như đã được cố gắng làm trong hơn một thế kỷ qua.
Các Giáo phụ đã giữ lại Sách Thánh của người Do Thái, nhưng không giữ lại phụng vụ của Do Thái giáo, mà các ngài không còn được tiếp cận nữa, sau khi Hội thánh đã tách khỏi Hội đường Do Thái giáo. Do đó, họ sử dụng những biểu tượng có trong Kinh Thánh, – như chiên vượt qua, việc sát tế Isaác, của Men-ki-xê-đê, biểu tượng của ma-na, – nhưng không sử dụng bối cảnh phụng vụ cụ thể, trong khi đó, người Do Thái kỷ niệm tất cả những kỷ niệm này, đó là bữa ăn nghi lễ được cử hành, mỗi năm một lần, trong bữa ăn tối Vượt qua (Seder) và hàng tuần trong việc thờ phượng tại hội đường. Danh hiệu đầu tiên của Thánh Thể đã được thánh Phaolô đặt tên trong Tân Ước là “bữa tối của Chúa” [kuriakon deipnon] (1Cr 11,20), bữa tối này có liên quan rõ ràng đến bữa ăn của người Do Thái, mà ngày nay đã được tách biệt nhờ Đức tin vào Đức Giêsu. Bí tích Thánh Thể là bí tích của sự liên tục giữa Cựu Ước và Tân Ước, giữa Do Thái giáo và Kitô giáo.
Bí tích Thánh Thể và lễ Tạ ơn [Berakah] của Do Thái giáo
Đây là quan điểm mà Đức Giáo hoàng Biển Đức XVI đặt vào chương dành riêng cho việc thiết lập Bí tích Thánh Thể trong tập thứ hai của cuốn sách Đức Giêsu thành Nadarét. Theo quan điểm phổ biến của các học giả ngày nay, ngài chấp nhận phân tích niên đại của Johannine, theo đó, Bữa Tiệc Ly của Đức Giêsu mà sách Tin Mừng Thứ Tư nói tới, thì không phải là một Bữa Tiệc Vượt Qua, mà là một bữa ăn chia tay long trọng (trong thực tế, đó chính là “Bữa Tiệc Ly”!), và tin rằng “sự phát triển của Bí tích Thánh Thể Kitô giáo, nghĩa là, theo lễ quy, có thể được bắt nguồn từ lễ Tạ ơn [Beraka] của Do Thái giáo”.
Vì nhiều lý do văn hóa và lịch sử khác nhau, từ thời thần học Kinh viện trở đi, người ta đã cố gắng giải thích Bí tích Thánh Thể dưới ánh sáng triết học, đặc biệt là các quan niệm của triết gia Aristotle về bản thể và tùy thể (di sostanza e di accidenti). Đây cũng là một cách đặt tri thức mới vào thời hiện đại này để phục vụ đức tin, và do đó, bắt chước phương pháp của các Giáo phụ. Trong thời đại của chúng ta, chúng ta cũng phải làm như vậy với kiến thức mới mẻ về trật tự, lần này là lịch sử và phụng vụ hơn là triết học. Chúng có lợi thế là các phạm trù mà Đức Giêsu đã nghĩ và nói, chắc chắn không phải là các khái niệm của Aristotle về chất thể và mô thể, về bản thể và tùy thể, mà là các khái niệm về dấu chỉ và thực tại cũng như việc tưởng nhớ.
Theo dõi một số nghiên cứu gần đây, đặc biệt là của Louis Bouyer, tôi muốn cố gắng chỉ ra ánh sáng sống động rạng ngời chiếu xuống Bí tích Thánh Thể của Kitô giáo khi chúng ta đặt các trình thuật Tin Mừng về việc thiết lập này so với nền tảng của những gì chúng ta biết về bữa ăn theo nghi lễ của Do Thái giáo. Tính mới mẻ trong cử chỉ của Đức Giêsu sẽ không giảm đi, nhưng sẽ được tôn lên hết mức.
Mối liên hệ giữa nghi thức cũ và nghi thức mới được Didachè đưa ra, một văn bản từ thời các thánh tông đồ mà chúng ta có thể coi là bản phác thảo đầu tiên của nghi thức Thánh Thể. Nghi thức của hội đường bao gồm một loạt các lời cầu nguyện được gọi là “berakah” trong tiếng Hy Lạp được dịch là “Thánh Thể”. Khi bắt đầu bữa ăn, mỗi người lần lượt cầm chén rượu trên tay và trước khi nhấp trên môi, lặp đi lặp lại một lời chúc tụng mà phụng vụ hiện nay khiến chúng ta phải lặp lại gần như nguyên văn vào lúc thực hiện việc cử hành Thánh Thể: “Lạy Chúa là Chúa Cả trời đất, Chúc tụng Chúa đã rộng ban cho chúng con rượu này là sản phẩm từ cây nho...”
Nhưng bữa ăn chỉ chính thức bắt đầu khi người cha của gia đình, hoặc người đứng đầu cộng đoàn, bẻ tấm bánh ra để được phân phát giữa các thực khách. Và thật vậy, Đức Giêsu cầm lấy bánh, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho các môn đệ và nói: “Đây là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì các con.” Và tại đây, nghi lễ - vốn chỉ là một sự chuẩn bị - nay đã trở thành hiện thực.
Sau phép lành cho bánh, các món ăn thông thường được dọn ra. Khi bữa ăn sắp kết thúc, các vị khách đã sẵn sàng cho hành động nghi lễ trọng đại kết thúc lễ kỷ niệm và mang ý nghĩa sâu sắc nhất của nó. Mọi người đều rửa tay, như lúc ban đầu. Sau khi hoàn thành việc này, đặt trước mặt gia chủ một ly rượu pha với nước, anh ta mời thực hiện ba lời cầu nguyện tạ ơn: lời cầu nguyện thứ nhất dâng lên Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa, lời cầu nguyện thứ hai để tưởng nhớ việc được giải thoát khỏi Ai Cập, lời cầu nguyện thứ ba để xin Chúa tiếp tục công trình của Người trong hiện tại. Khi lời cầu nguyện kết thúc, chén rượu được truyền tay từ người này sang người khác và mọi người cùng uống. Đây cũng chính là nghi thức cổ xưa được Đức Giêsu thực hiện rất nhiều lần trong suốt cuộc đời Người.
Thánh sử Luca kể rằng sau khi dùng bữa tối, Đức Giêsu cầm lấy chén và nói: “Chén này là giao ước mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em” (Lc 22,20). Một điều gì đó mang tính quyết định xảy ra khi Đức Giêsu thêm những từ này vào công thức của những lời cầu nguyện tạ ơn, tức là kinh berakah của Do Thái giáo. Nghi thức đó là một bữa tiệc linh thiêng, trong đó mọi người được cử hành và tạ ơn Đức Chúa, Đấng đã cứu chuộc dân mình để lập giao ước yêu thương với họ, được kết thúc bằng máu của một con chiên. Giờ đây, vào chính lúc này, khi Đức Giêsu quyết định tự hiến mạng sống mình với tư cách là Chiên đích thật của Chúa Cha, Người tuyên bố rằng, Giao ước cũ, tất cả những gì họ đã cùng nhau cử hành trong lễ nghi đã được kết thúc. Ngay lúc đó, bằng một vài lời đơn giản, Đức Giêsu tự mình thiết lập Giao Ước Mới và vĩnh cửu trong Máu Người.
Bằng cách thêm vào câu “anh em hãy làm việc này để tưởng nhớ đến Thầy”, Đức Giêsu mặc cho món quà của Người có một ý nghĩa trường tồn. Từ quá khứ, hướng nhìn tới tương lai. Tất cả mọi điều Đức Giêsu đã thực hiện trong bữa ăn tối đó cho đến nay đều được đặt trong tay của chúng ta. Bằng cách lặp lại những gì Người đã làm, hành động trung tâm của lịch sử nhân loại, đó là cái chết của Người để cho thế giới được đổi mới. Biểu tượng Chiên vượt qua trên thập giá trở thành một sự kiện được ban cho chúng ta trong bữa ăn tối như một bí tích, nghĩa là, như một sự tưởng niệm vĩnh viễn về sự kiện này.
Linh mục và tế vật [vittima; victim]
Tôi đã nói điều này liên quan đến khía cạnh phụng vụ và nghi lễ của việc thánh hiến. Bây giờ chúng ta hãy chuyển sang cách xem xét khác, kiểu cá nhân và kiểu hiện sinh, hay nói cách khác, là vai trò mà chúng ta, các linh mục và tín hữu, ngay tại thời điểm truyền phép của Thánh lễ. Để hiểu được vai trò của linh mục trong việc thánh hiến, điều quan trọng là phải hiểu được bản chất của hy tế và chức tư tế của Chúa Kitô, bởi vì chức vụ tư tế Kitô giáo bắt nguồn từ đó, cả bí tích rửa tội phổ quát cho tất cả mọi người Kitô hữu, và của các thừa tác viên được truyền chức thánh.
Trên thực tế, chúng ta không còn là “các tư tế theo phẩm trật Men-ki-xê-đê” nữa; mà chúng ta là những tư tế “theo phẩm trật của Đức Giêsu Kitô”; tại bàn thờ, chúng ta hành động “nhân danh Đức Kitô - in persona Christi”, tức là chúng ta đại diện cho vị Thượng Tế là chính Đức Kitô. Về chủ đề này, một Hội nghị chuyên đề thần học về chức linh mục, mới được tổ chức tại Hội trường này vào tháng trước, đã nói lên vô số điều mà tôi có thể nói trong bài suy tư ngắn gọn này của mình (dù đã chuẩn bị, một số những điểm khác nữa, từ trước hội nghị đó), nhưng dĩ nhiên, điều đó là cần thiết. Cũng cần phải nói điều gì đó ở đây để hiểu về Bí tích Thánh Thể.
Thư gửi tín hữu Do Thái đã giải thích sự mới mẻ và độc đáo của chức tư tế của Chúa Kitô: “Người đã vào cung thánh không phải với máu các con dê, con bò, nhưng với chính máu của mình, Người vào chỉ một lần thôi, và đã lãnh được ơn cứu chuộc vĩnh viễn cho chúng ta” (Dt 9,12). Mỗi vị tư tế dâng một lễ vật nào đó từ bên ngoài mình, thì Đức Kitô đã tự hiến chính mình Người như một hiến lễ!
Thánh Augustinô đã tóm tắt trong một vài từ về bản chất của loại chức vụ tư tế mới này, trong đó một người vừa là tư tế vừa là tế vật: “Ideo sacerdos quia Savingium”, linh mục vì là lễ tế. Một học giả nổi tiếng người Pháp, René Girard, đã định nghĩa điều mới mẻ về sự tự hiến của Chúa Kitô là “chân lý trọng tâm trong lịch sử tôn giáo của nhân loại”, điều này đã đặt dấu chấm hết vĩnh viễn cho liên minh nội tại giữa thiêng liêng và bạo lực.
Trong Đức Kitô, chính Thiên Chúa trở thành hy lễ. Nhân loại không còn là những người dâng lễ vật cho Thiên Chúa để xoa dịu và làm vui lòng Chúa nữa; mà chính Thiên Chúa đã tự hiến mình vì nhân loại, Thiên Chúa đã ban chính Con Một mình cho chúng ta (x. Ga 3,16). Đức Giêsu không đến bằng máu của người khác, nhưng bằng máu của chính mình; Người không đặt tội lỗi của mình lên vai người khác - súc vật hay loài người - nhưng Người đặt tội lỗi của người khác lên chính đôi vai của mình: “Tội lỗi của chúng ta, chính Người đã mang vào thân thể mà đưa lên cây thập giá” (1Pr 2,24). Tất cả điều này có nghĩa là trong Thánh lễ, chúng ta phải đồng thời là linh mục và cũng là tế vật.
Dưới ánh sáng của điều này, chúng ta hãy suy gẫm về những lời thánh hiến: “Hãy cầm lấy mà ăn: đây là Mình Thầy sẽ bị nộp vì các con”. Về vấn đề này, tôi muốn nói đến kinh nghiệm nho nhỏ của tôi, đó là, tôi đã khám phá ra ý nghĩa cá nhân và Hội thánh của việc truyền phép Thánh Thể như thế nào. Đây là cách tôi đã sống giây phút dâng hiến bản thân trong Thánh lễ những năm đầu đời linh mục của mình: Tôi nhắm mắt, cúi đầu, tôi cố gắng xa lánh mọi thứ xung quanh để hiệp nhất nên một với Chúa Giêsu, Đấng đã tuyên bố trong Tiệc Ly, đó là lần đầu tiên, những từ ngữ: “Accipite et manducate: Hãy cầm lấy mà ăn…”. Chính phụng vụ đã thấm nhuần thái độ này, làm cho những lời truyền phép được phát âm bằng giọng trầm ấm và bằng tiếng Latinh, cúi đầu trước mọi người.
Sau đó là việc cải cách phụng vụ của Công đồng Vaticanô II, Thánh lễ bắt đầu được cử hành trong khi hướng về cộng đoàn phụng vụ; không còn bằng tiếng Latinh, mà bằng ngôn ngữ địa phương. Điều này giúp tôi hiểu rằng chỉ riêng thái độ của tôi đã không thể hiện hết ý nghĩa của việc tôi tham gia vào việc truyền phép. Đức Giêsu của Nhà Tiệc Ly xưa không còn tồn tại nữa! Mà Chúa Kitô Phục sinh đang hiện hữu: chính là Mình Chúa Kitô, Đấng đã chết nhưng nay hằng sống đến muôn đời (x. Kh 1,18). Nhưng Đức Giêsu ở đây chính là “Đức Kitô toàn diện”, Thủ Lãnh và các chi thể hiệp nhất không thể tách rời nhau. Vì vậy, nếu chính Đức Kitô toàn thể này là Đấng công bố những lời truyền phép, thì tôi cũng đồng thanh với Người. Đúng, tôi phát âm những lời “trong chính nhân tính Đức Kitô - in persona Christi”, nhân danh Đức Kitô, nhưng cũng là “ngôi thứ nhất”, tức là nhân danh tôi nữa.
Kể từ ngày đó khi tôi hiểu được điều này, tôi bắt đầu không nhắm mắt lại khi truyền phép nữa, và để nhìn — ít nhất một lần — vào những người anh chị em trước mặt tôi, hoặc, nếu tôi cử hành một mình, tôi sẽ nghĩ đến những người mà tôi phải gặp gỡ trong ngày và tôi phải dành thời gian của mình cho ai, hoặc tôi thậm chí nghĩ đến toàn thể Hội thánh, và khi ngỏ lời với họ, và hướng về họ, cùng với Chúa Giêsu, tôi nói rằng: “Hãy cầm lấy mà ăn: Vì này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì các con… hãy cầm lấy mà uống: Vì này là chén Máu Thầy, sẽ đổ ra cho các con.”
Sau đó, thánh Augustinô đã đến để xóa bỏ mọi nghi ngờ của tôi. “Trong Hy tế mà Hội Thánh dâng hiến thì Hội thánh hiến dâng chính mình”: “In ea re quam of fert, ipsa [Ecclesia] offertur”, thánh nhân đã viết như thế trong một đoạn văn nổi tiếng của tác phẩm Thành đô Thiên Chúa. Gần chúng ta hơn, nhà thần bí người Mêxicô, đó là Chân phước Concepción Cabrera de Armida, được gọi cách thân mật là Conchita, bà qua đời năm 1937 và được Đức Thánh cha Phanxicô phong chân phước vào ngày 4 tháng 5 năm 2019, vị Chân phước đã nói với đứa con trai của mình ở Dòng Tên, sắp được thụ phong linh mục, bà đã viết những lời sau đây: “Hỡi con trai của mẹ, con hãy nhớ rằng, khi con cầm Mình Thánh trên tay, con sẽ không nói rằng: ‘Đây là mình Chúa Giêsu, đây là máu Chúa Giêsu’, nhưng con sẽ nói: ‘Đây là mình Thầy, đây là máu Thầy’: nghĩa là sự biến đổi phải diễn ra trong toàn bộ hữu thể của con, con phải đánh mất chính mình trong Đức Kitô, để trở thành một “Kitô khác - alter Christus”.
Tất cả những điều này không chỉ áp dụng cho các linh mục đã được truyền chức thánh, nhưng còn cho tất cả những người đã được rửa tội. Một bản văn nổi tiếng của Công đồng đã diễn tả chính điều đó như sau:
Phần các tín hữu, nhờ chức tư tế vương giả, tham dự vào việc cử hành Bí tích Thánh Thể ... Bằng cách tham dự vào hy tế Thánh Thể, nguồn mạch và chóp đỉnh của đời sống Kitô hữu, họ dâng lên Thiên Chúa Tế Vật thần linh và hiến dâng chính mình với Tế Vật ấy; không phải một cách thờ ơ nhưng mỗi người theo cách riêng của mình, đều tham gia phần nguyên thủy của mình trong hành động phụng vụ.
Có hai thân thể của Chúa Kitô trên bàn thờ: có thân thể thật của Người (thân thể được sinh ra bởi Đức Trinh Nữ Maria, đã chết, sống lại và lên trời) và có thân thể mầu nhiệm của Người là Hội thánh. Quả thật, thân thể thật của Người thực sự hiện diện trên bàn thờ, và thân thể huyền nhiệm của Người hiện diện một cách thần bí, ở đó “một cách thần bí” có nghĩa là: nhờ sự kết hợp không thể tách rời của Đấng là Thủ Lãnh.
Không có sự nhầm lẫn giữa hai sự hiện diện khác biệt nhưng không thể tách rời, vì có hai “lễ vật” và hai “lễ vật” trên bàn thờ - một sẽ trở thành Mình và Máu của Đức Kitô (bánh và rượu) và một mà nó phải trở thành thân thể mầu nhiệm của Chúa Kitô - ở đây cũng có hai “lời cầu khẩn” trong Thánh Lễ, tức là hai lời khẩn cầu của Chúa Thánh Thần. Lời thứ nhất nói, bây giờ chúng tôi khiêm nhường cầu nguyện: “Chúng con nài xin Chúa dùng ơn Thánh Thần Chúa thánh hóa những của lễ này, để trở nên cho chúng con Mình và Máu Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng con”; trong phần thứ hai, được đọc sau khi truyền phép, có đoạn: “Chúng con nài xin Chúa,… được nuôi dưỡng bởi Mình và Máu Con Chúa, và được tràn đầy Chúa Thánh Thần của Người, thì trở nên một thân thể và một tinh thần trong Đức Kitô. Nguyện xin Chúa Thánh Thần làm cho chúng con trở nên của lễ muôn đời dâng tiến Chúa”.
Đây là cách Thánh Thể làm nên Hội thánh: Thánh Thể làm nên Hội thánh là làm cho Hội thánh trở thành Thánh Thể! Nói chung, Bí tích Thánh Thể không chỉ là nguồn gốc hay nguyên nhân của sự thánh thiện của Hội thánh; Thánh Thể cũng là “hình thức” của Hội thánh, tức là mô hình của Hội thánh. Sự thánh thiện của người Kitô hữu phải được thực hiện theo “hình thức” của Bí tích Thánh Thể; nó phải là một sự thánh thiện của Thánh Thể. Người Kitô hữu không thể tự giới hạn mình trong việc cử hành Bí tích Thánh Thể, người ấy phải là Thánh Thể với Chúa Giêsu.
Mình và Máu
Bây giờ chúng ta có thể rút ra những hệ quả thiết thực của học thuyết này đối với cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nếu trong lời truyền phép, chính chúng ta hướng về phía anh chị em giáo dân mình và nói: “Hãy cầm lấy mà ăn: đây là Mình Thầy. Hãy lấy mà uống: đây là Máu Thầy”, chúng ta phải biết “mình” và “máu” nghĩa là gì, để biết những điều chúng ta cung cấp.
Trong Kinh Thánh, từ “thân thể” không chỉ ra một thành phần hay một bộ phận nào đó của con người, được kết hợp với các thành phần khác là linh hồn và tinh thần, để tạo thành con người hoàn chỉnh. Vì thế, trong ngôn ngữ Kinh Thánh, trong cách nói của Đức Giêsu và của thánh Phaolô, “thân thể” chỉ toàn thể con người, chừng nào anh ta sống cuộc đời của mình trong một thân thể, trong tình trạng vật chất và hữu hình. Do đó “Mình” chỉ toàn bộ cuộc sống. Khi thiết lập Bí tích Thánh Thể, Chúa Giêsu đã để lại cho chúng ta cả cuộc đời của Người như một hồng ân, từ giây phút đầu tiên nhập thể cho đến giây phút cuối cùng, với tất cả những gì cụ thể tràn đầy sự sống đó: thinh lặng, đổ mồ hôi, vất vả, cầu nguyện, đấu tranh, bị sỉ nhục. Không phải là “sự sống” trong trừu tượng, mà chính là “cuộc sống”.
Sau đó, Chúa Giêsu nói: “Đây là Máu Thầy”. Người thêm gì bằng từ “máu” nếu Người đã cho chúng ta cả cuộc đời mình trong thân thể Người? Cho thêm cái chết! Sau khi cho chúng ta sự sống, Người cũng cho chúng ta phần quý giá nhất của Người, đó là cái chết của Người. Trên thực tế, thuật ngữ “máu” trong Kinh Thánh không chỉ ra một bộ phận của cơ thể, tức là một bộ phận của con người; mà chỉ ra một sự kiện: cái chết. Nếu máu là cốt lõi của sự sống (vì vậy người ta đã nghĩ như vậy), thì việc “đổ máu” là dấu chỉ chảy nhựa của cái chết. Thánh Thể là mầu nhiệm Mình và Máu Chúa, tức là sự sống và sự chết của Chúa!
Bây giờ, đến lượt chúng ta, chúng ta sẽ dâng gì, dâng mình và máu mình, cùng với Chúa Giêsu, trong Thánh lễ? Chúng ta cũng dâng hiến những gì Chúa Giêsu đã dâng hiến: đó là sự sống và cái chết. Với từ “thân thể”, chúng ta cho tất cả những gì cụ thể cấu thành nên cuộc sống mà chúng ta hướng tới trên thế giới này, trải nghiệm của chúng ta: thời gian, sức khỏe, năng lượng, kỹ năng, tình cảm, có thể chỉ là một nụ cười. Với từ “máu”, chúng ta cũng thể hiện lời đề nghị về cái chết của chúng ta. Không nhất thiết phải là cái chết dứt khoát, tử đạo cho Chúa Kitô hay cho anh em. Tất cả những gì trong chúng ta, cho đến bây giờ, chuẩn bị và lường trước sự chết là một cái chết nhục nhã, thất bại, bệnh tật nằm bất động, những hạn chế do tuổi tác, sức khỏe: tất cả mọi sự, nói một cách dễ hiểu, tất cả mọi sự “hành xác” chúng ta.
Tuy nhiên, điều này đòi hỏi chúng ta, ngay sau khi chúng ta bước ra khỏi Thánh lễ, hãy cố gắng hết sức để nhận ra những gì chúng ta đã nói; rằng chúng ta thực sự cố gắng, với tất cả những hạn chế của mình, để cống hiến cho anh em “thân mình” của chúng ta, tức là thời gian, sức lực, sự chú ý; trong một từ, đó là đời sống của chúng ta. Vì vậy, điều cần thiết là, sau khi đã nói với anh em: “Hãy ăn đi”, chúng ta thực sự để mình “ăn” và để cho phép mình bị ăn trên hết bởi những người không làm việc đó với tất cả sự tế nhị và ân sủng mà chúng ta mong đợi. Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, đến Rôma để chịu chết ở đó như một vị tử đạo, thánh nhân đã viết: “Tôi là hạt lúa mì của Chúa Kitô: xin cho tôi được răng thú dữ nghiền nát, để trở nên tấm bánh tinh tuyền dâng cho Chúa”. Mỗi người trong chúng ta, nếu bạn quan sát kỹ xung quanh, đều có những hàm răng sắc nhọn của loài sư tử này nghiền nát: đó là những lời chỉ trích, sự xung đột, sự đối lập tiềm ẩn hoặc rõ ràng, sự khác biệt về quan điểm với những người xung quanh, sự đa dạng về tính cách.
Chúng ta hãy thử tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta cử hành Thánh lễ với sự tham dự cá nhân này, nếu tất cả chúng ta thực sự nói, trong giờ phút truyền phép, một số nói to và một số thầm lặng, tùy theo mục vụ của mỗi người: “Hãy cầm lấy mà ăn”. Một linh mục, một cha sở, và thậm chí hơn nữa, một giám mục, cử hành thánh lễ của mình theo cách này, sau đó tiến hành: ngài cầu nguyện, rao giảng, giải tội, tiếp giáo dân, thăm bệnh nhân, lắng nghe... Ngày của ngài cũng là Bí tích Thánh Thể. Pierre Olivaint (1816-1871), một bậc thầy tâm linh vĩ đại người Pháp đã nói: “Vào buổi sáng, trong Thánh lễ, tôi là một linh mục và Chúa Giêsu là một hy tế; suốt ngày, Chúa Giêsu là linh mục và tôi là hy lễ”. Vì vậy, một linh mục bắt chước “Mục Tử Nhân Lành”, vì Người thực sự hiến mạng sống của mình cho đoàn chiên của mình.
Chữ ký của chúng ta trên món quà tặng
Tôi muốn tóm tắt lại, với sự giúp đỡ của một tấm gương của con người, điều gì xảy ra trong việc cử hành Thánh Thể. Hãy nghĩ về một gia đình lớn, trong đó có một người con trai, con trai đầu lòng, người luôn ngưỡng mộ và yêu thương cha của mình. Nhân ngày sinh nhật của cha, anh ấy muốn tặng cho cha mình một món quà quý giá. Tuy nhiên, trước khi đưa quà tặng cho cha, anh đã bí mật yêu cầu tất cả các anh chị em của mình ghi chữ ký của họ vào món quà. Do đó, điều này đến trong tay người cha như một dấu chỉ của tình yêu thương của tất cả những người con của mình, không có sự phân biệt, ngay cả khi trên thực tế, chỉ có một người đã phải chi trả cho món quà đó.
Đây là điều xảy ra trong hy tế Thánh Thể. Đức Giêsu vô cùng ngưỡng mộ và yêu mến Chúa Cha. Người muốn tặng Chúa Cha mỗi ngày, cho đến tận thế, món quà quý giá nhất mà người ta có thể nghĩ đến, đó chính là cuộc đời của Người. Trong thánh lễ, Người mời gọi tất cả anh chị em của mình, mỗi người cùng ký tên mình lên món quà, để món quà đến với Thiên Chúa Cha, là món quà không thể tách rời của tất cả con cái của Người, dù chỉ một người phải trả giá cho món quà này. Và cái giá phải trả lớn lao biết mấy!
Dấu ấn của chúng ta là vài giọt nước được hòa với rượu trong chén thánh. Chúng không là gì khác ngoài nước, nhưng được hòa trong chén thánh, chúng trở thành một thức uống duy nhất. Dấu chỉ nhận biết của tất cả mọi người là tiếng Amen trang trọng mà cộng đoàn xướng lên, hoặc hát, ở cuối lời tung hô: “Chính nhờ Đức Kitô, cùng với Đức Kitô và trong Đức Kitô, mà mọi danh dự và vinh quang đều qui về Chúa, là Cha toàn năng, trong sự hợp nhất của Chúa Thánh Thần đến muôn đời”. AMEN!
Tuy nhiên, chúng ta biết rằng bất cứ ai đã ký cam kết thì có nghĩa vụ tôn trọng chữ ký của họ. Điều này có nghĩa là, khi rời Thánh lễ, chúng ta cũng phải làm cho cuộc sống của mình trở thành một quà tặng tình yêu dâng cho Chúa Cha và cho anh chị em của chúng ta. Tôi - tôi nhắc lại - chúng ta không chỉ được mời gọi để cử hành Bí tích Thánh Thể, mà còn để biến chúng ta trở thành Thánh Thể nữa. Xin Chúa giúp chúng ta biến điều này thành hiện thực!
Chuyển ngữ: Giuse Phan Văn Phi, O.Cist.
Nguyên tác tiếng Ý từ: cantalamessa.org
__________
1. Thánh Inhaxiô Antiôkia, thư gửi Ma-nhê-xi-a, 10.3.
2. J. Ratzinger – Biển Đức XVI, Đức Giêsu thành Nadarét, Quyển. II, LEV, Rôma 2011, tr.132-163; x. L. Bouyer, Eucharistie. Théologie et Spiritità de la prière eucharistique. Desclée, Tournai 1966 (bản dịch tiếng Ý. Thánh Thể. Thần học và linh đạo của Cầu nguyện Thánh Thể, LDC, Turinô 1983.
3. Thánh Augustinô, Tự Thuật, X, 43.
4. R. Girard, Des choses cachées depuis la fondation du monde, Grasset, Paris 1978.
5 . Thánh Augustinô, Thành đô Thiên Chúa, X, 6.
6. Nhật ký thiêng liêng của một người mẹ trong gia đình, a cura di M.-M. Philipon, Roma, Città Nuova, 1985, p. 117.
7. Hiến chế Lumen Gentium, 10-11.
8. Thánh Inhaxiô Antiôkia, thư gửi tín hữu Rôma, 4, 1.