Sứ điệp Hòa Bình năm 2025 của Đức Thánh Cha Phanxicô, với chủ đề "Xin tha nợ cho chúng con, xin ban bình an của Ngài cho chúng con", mang đến một thông điệp mạnh mẽ về hòa bình, công lý và hy vọng trong bối cảnh thế giới đầy biến động.
Dưới đây là 8 điểm nhấn quan trọng nhất được rút ra từ sứ điệp này
1. Lắng nghe tiếng kêu cứu của nhân loại:
Đức Thánh Cha kêu gọi chúng ta lắng nghe "tiếng kêu cứu tuyệt vọng" của nhân loại đang phải đối mặt với những thách thức to lớn như bất công xã hội, bóc lột, xung đột, suy thoái môi trường, thông tin sai lệch và chạy đua vũ trang. Tiếng kêu này vang lên từ những người bị áp bức, bị gạt ra bên lề, bị tước đoạt quyền lợi cơ bản và cả từ chính hành tinh đang bị tàn phá.
2. Năm Thánh Ân Sủng - thời điểm của hy vọng và công lý:
Năm Thánh 2025 là một lời nhắc nhở về truyền thống "Năm tha thứ" của người Do Thái, khi mọi người được giải phóng khỏi nợ nần và áp bức. Trong bối cảnh hiện nay, Năm Thánh kêu gọi chúng ta tìm kiếm công lý giải phóng của Thiên Chúa, phá vỡ xiềng xích bất công và xây dựng một thế giới công bằng hơn, nơi mọi người đều được đối xử bình đẳng và có cơ hội sống một cuộc sống trọn vẹn.
3. Nhận thức về "nợ" trong nhiều chiều kích:
Sứ điệp nhấn mạnh đến sự cần thiết phải nhận thức về "nợ" không chỉ ở khía cạnh tài chính (nợ nước ngoài) mà còn ở khía cạnh sinh thái (nợ sinh thái) và luân lý (nợ với Thiên Chúa, với tha nhân). Nợ nước ngoài, khi bị lợi dụng, trở thành công cụ kiểm soát và bóc lột các nước nghèo. Nợ sinh thái là hậu quả của việc các nước giàu khai thác tài nguyên thiên nhiên quá mức và gây ô nhiễm môi trường. Nhận thức về những món nợ này thúc đẩy chúng ta hành động vì công bằng và liên đới.
4. Tha thứ là con đường dẫn đến hòa bình:
Chúa Giêsu dạy chúng ta cầu nguyện "Xin tha nợ cho chúng con, như chúng con cũng tha thứ cho những kẻ có nợ với chúng con". Tha thứ là một hành động giải phóng, giúp chúng ta vượt qua hận thù, oán giận và xây dựng hòa bình. Khi chúng ta tha thứ cho người khác, chúng ta cũng được giải thoát khỏi gánh nặng của quá khứ và mở ra khả năng cho một tương lai hòa bình.
5. Hành trình hy vọng với ba đề xuất cụ thể:
Đức Thánh Cha đưa ra ba đề xuất cụ thể để khôi phục phẩm giá cho con người và đưa họ trở lại hành trình hy vọng:
Xóa nợ: Kêu gọi xóa nợ nước ngoài cho các nước nghèo và thừa nhận trách nhiệm về nợ sinh thái của các nước giàu. Đồng thời, cần phát triển một cơ cấu tài chính toàn cầu mới dựa trên sự liên đới và công bằng.
Tôn trọng sự sống: Thúc đẩy việc tôn trọng sự sống con người từ lúc thụ thai đến khi chết tự nhiên, bao gồm cả việc xóa bỏ án tử hình.
Đầu tư cho hòa bình: Chuyển hướng một phần ngân sách quốc phòng sang các quỹ hỗ trợ xóa đói giảm nghèo, giáo dục và phát triển bền vững, đặc biệt là ở các nước nghèo.
6. Giải trừ quân bị cho tâm hồn:
Hòa bình đích thực không chỉ đơn thuần là sự vắng bóng chiến tranh, mà còn là sự hiện diện của công lý, tình yêu thương và sự hòa giải trong tâm hồn mỗi người. Đức Thánh Cha kêu gọi "giải trừ quân bị cho tâm hồn", từ bỏ những suy nghĩ ích kỷ, hận thù, chia rẽ, để xây dựng một thế giới huynh đệ, nơi mọi người sống trong hòa thuận và yêu thương.
7. Thay đổi văn hóa và cấu trúc:
Để đạt được hòa bình đích thực, cần có sự thay đổi sâu sắc về văn hóa và cấu trúc. Thay đổi văn hóa bao gồm việc nuôi dưỡng những giá trị như liên đới, bác ái, tha thứ, tôn trọng sự sống và môi trường. Thay đổi cấu trúc đòi hỏi sự cải cách các hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội để đảm bảo công bằng, bình đẳng và sự tham gia của mọi người vào quá trình phát triển.
8. Mục tiêu hòa bình - hành trình chung của nhân loại:
Hòa bình là mục tiêu chung của toàn nhân loại, đòi hỏi sự chung tay góp sức của mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia. Khi chúng ta từ bỏ việc sử dụng nợ nần như một công cụ kiểm soát, khôi phục hy vọng cho những người yếu thế và cùng nhau bước đi trên con đường công lý, chúng ta sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu hòa bình đích thực.
Tám điểm nhấn trên được kết nối chặt chẽ với nhau, tạo thành một thông điệp nhất quán và mạnh mẽ về hòa bình. Việc lắng nghe tiếng kêu của nhân loại đang bị đe dọa (1) thúc đẩy chúng ta hành động để xây dựng một thế giới công bằng hơn, thể hiện qua việc cử hành Năm Thánh Ân Sủng (2). Nhận thức về "nợ" trong nhiều chiều kích (3) giúp chúng ta hiểu rõ hơn nguyên nhân của bất công và xung đột, từ đó thúc đẩy chúng ta tha thứ (4) và thực hiện những hành động cụ thể (5) để giải quyết những vấn đề này. Giải trừ quân bị cho tâm hồn (6) là điều kiện tiên quyết để xây dựng hòa bình đích thực, đồng thời đòi hỏi sự thay đổi văn hóa và cấu trúc (7). Cuối cùng, tất cả những nỗ lực này đều hướng đến mục tiêu hòa bình - một hành trình chung của toàn nhân loại (8).
Tóm lại, Sứ điệp Hòa Bình 2025 của Đức Thánh Cha là một lời kêu gọi mạnh mẽ thúc đẩy chúng ta suy ngẫm về tình trạng thế giới hiện nay, nhận ra trách nhiệm của mình và cùng nhau hành động vì một thế giới hòa bình, công bằng và nhân ái hơn.
G. Võ Tá Hoàng