Anh chị em rất thân mến
Lời Chúa hôm nay, qua đoạn Tin Mừng chúng ta vừa long trọng lắng nghe, chứa đựng một giáo huấn sâu xa, có thể nói là độc đáo nhất của Đạo Thánh Chúa. Chúa Giêsu dạy chúng ta: “Hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em, hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em và cầu nguyện cho kẻ vu khống anh em…” (Lc 6,27-28).
Ngay khi nghe những lời này, có lẽ trong lòng mỗi người chúng ta đều trào dâng một sự ngỡ ngàng, thậm chí là khó tin. Yêu kẻ thù ư? Làm ơn cho kẻ ghét mình ư? Điều này có vẻ đi ngược lại với lẽ thường tình, với cách hành xử quen thuộc của thế gian. Chúng ta thường có xu hướng yêu mến những ai yêu mến mình, giúp đỡ những ai giúp đỡ mình. Đó là lẽ tự nhiên, là “ân với nghĩa” như người đời vẫn nói.
Nhưng giáo huấn của Chúa Giêsu vượt xa những điều bình thường ấy. Ngài không mời gọi chúng ta thực hành những “xảo thuật” để lấy lòng người khác, hay những “thủ thuật đắc nhân tâm” thông thường. Đây không phải là một thái độ ngoại giao khéo léo, hay một cách cư xử bề ngoài. Điều Chúa muốn nói đến là một “nếp sống nội tâm”, một “thế sống thành thật nội tại”. Nếp sống này bắt nguồn từ sự chân thành trước hết với Thiên Chúa, Đấng thấu suốt mọi tâm tư sâu kín của chúng ta, và sau đó là sự chân thành với chính mình, được kiểm chứng bởi một lương tâm ngay chính.
Để giúp chúng ta hiểu rõ hơn giá trị “tinh thâm độc đáo” của giáo huấn này, Chúa Giêsu đã dùng phép so sánh rất dễ hiểu:
1. Một tình yêu vượt lên trên cách cư xử thường tình
Chúa Giêsu minh họa sự khác biệt giữa cách cư xử của người đời và cách hành xử của người môn đệ Chúa:
Nếu chỉ yêu thương những người yêu thương mình, thì có gì đặc biệt? Ngay cả người tội lỗi cũng làm như vậy.
Nếu chỉ làm ơn cho người làm ơn cho mình, thì đâu có gì là cao quý? Người tội lỗi cũng làm thế.
Nếu chỉ cho vay với hy vọng sẽ nhận lại, thì có gì đáng khen? Người tội lỗi cũng cho vay để mong được trả lại sòng phẳng.
Chúa Giêsu chỉ ra rằng, việc yêu thương và giúp đỡ những người dễ thương, những người đối xử tốt với mình là điều rất bình thường. Ngay cả những người không tin vào Chúa, những người sống “tội lỗi” theo cách nói của Chúa Giêsu, cũng có thể làm được điều đó. Vậy thì, nếu chúng ta chỉ dừng lại ở mức độ yêu thương như vậy, thì có gì đặc biệt, có gì “tinh thâm” trong đời sống đức tin của chúng ta? Ngài tiếp tục mời gọi chúng ta bước vào chuẩn mực của chính Thiên Chúa.
2. Một lối sống phản chiếu hình ảnh Thiên Chúa
Khi dạy chúng ta yêu thương kẻ thù, làm ơn cho những người ghét mình, Chúa Giêsu không nói suông, nhưng chính Ngài đã sống như vậy:Trên thập giá, Ngài cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm” (Lc 23,34).
Suốt cuộc đời, Ngài không ngừng thể hiện lòng thương xót với những kẻ bị xã hội ruồng bỏ, kể cả những kẻ chống đối Ngài.
Chúa Giêsu muốn chúng ta hướng đến một chuẩn mực cao hơn, một tình yêu vượt lên trên những toan tính, những điều kiện thông thường. Ngài mời gọi chúng ta “yêu kẻ thù”, “làm ơn cho kẻ ghét”, “cho vay mà chẳng hề hy vọng được đền trả”. Đây là một tình yêu vô vị lợi, một tình yêu quảng đại, phản ánh chính tình yêu của Thiên Chúa. Thiên Chúa yêu thương tất cả mọi người, kể cả những người vô ơn và độc ác. Ngài luôn “nhân hậu”, “tha thứ”, “cho đi” một cách vô điều kiện. Chúng ta được mời gọi bắt chước Thiên Chúa, trở nên “nhân từ như Cha trên trời là Đấng nhân từ” (Lc 6,36).
3. Một thử thách nhưng cũng là một cơ hội để lớn lên trong ân sủng
Không thể phủ nhận rằng yêu thương kẻ thù là một điều rất khó. Thông thường, con người dễ có khuynh hướng tự vệ, trả thù, hoặc ít nhất là tránh xa những ai gây tổn thương cho mình. Nhưng Chúa Giêsu muốn chúng ta bước xa hơn giới hạn tự nhiên đó:
Khi tha thứ, chúng ta không chỉ giải thoát người khác mà còn giải thoát chính mình khỏi hận thù.
Khi cho đi mà không mong nhận lại, chúng ta trở nên giống Thiên Chúa, Đấng yêu thương vô điều kiện.
Khi không xét đoán hay lên án, chúng ta để cho lòng nhân từ của Chúa hoạt động trong mình.
Chúa Giêsu không chỉ đưa ra một lý tưởng mà còn chỉ cho chúng ta một nguyên tắc đơn giản để thực hành: “Anh em muốn người ta làm gì cho mình, thì cũng hãy làm cho người ta như vậy” (Lc 6,31). Đây là cách thức thực tiễn để dần dần tập sống theo giáo huấn cao cả của Chúa.
Tóm lại, qua những lời dạy hôm nay, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta “phải sống theo hình ảnh và giống như Thiên Chúa”. Chúng ta đừng để Lời Chúa Giêsu, Con Một Thiên Chúa, trở thành “vô hiệu” trong cuộc đời mình. Xin hãy nhớ rằng, “mỗi khi chúng ta không tha thứ, mỗi khi chúng ta dùng bạo lực đáp trả nhau, đó là chúng ta đang tự đối kháng nhau, và cũng là đối kháng với chính Thiên Chúa”. Chúa Giêsu dạy: “yêu kẻ thù, làm ơn cho người ghét anh em” chính là vì Ngài đã làm như vậy trước cho chúng ta. Những điều Chúa dạy đều xuất phát từ chính những gì Ngài đã thực hiện cho chúng ta, trong việc tạo dựng chúng ta theo hình ảnh Ngài và trong công cuộc cứu chuộc bằng cái chết trên thập giá, để nâng chúng ta lên đến tầm vóc của Thiên Chúa.
Để từng bước thực hành những điều cao siêu trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu đã ban cho chúng ta một chỉ dẫn cụ thể, một kinh nghiệm quý báu trong cách đối nhân xử thế, đó là “Quy luật Vàng”: “Anh em muốn người ta làm gì cho mình, thì cũng hãy làm cho người ta như vậy” (Lc 6,31). Đây là một nguyên tắc thực hành, giúp chúng ta cụ thể hóa tình yêu thương trong đời sống hằng ngày.
Nguyện xin Chúa Thánh Thần soi sáng và ban sức mạnh để mỗi người chúng ta có thể thấu hiểu và thực hành giáo huấn cao cả này trong đời sống thường ngày, để chúng ta ngày càng trở nên giống Chúa hơn, và làm chứng cho tình yêu của Ngài giữa thế gian. Amen.
G. Võ Tá Hoàng